Siergiej Prokofiew
Wojna i Pokój


27 marca 2012, wtorek, godz. 19.00-23.00 (Sala Moniuszki) .


GOŚCINNY WYSTĘP TEATRU MARYJSKIEGO Z SANKT PETERSBURGA



Opera w dwóch aktach

Libretto: Siergiej Prokofiew i Mira Mendelson-Prokofiewa na podstawie powieści Lwa Tołstoja
Prapremiera: Leningrad, Mały Teatr Opery, 12 lipca 1946
Premiera tej produkcji: Teatr Maryjski, Sankt Petersburg, 11 marca 2000
Spektakl w języku rosyjskim z polskimi napisami


Dyrygent: Valery Gergiev
Reżyseria: Andriej Konczałowski
Reżyser: Irkin Gabitov
Scenografia: George Tsypin
Kostiumy: Tatiana Noginova
Choreografia: Siergiej Gritsai
Światła: James Ingalls
Kierownictwo chóru: Andrei Petrenko
Przygotowanie muzyczne: Irina Soboleva
Przygotowanie chóru: Bogdan Gola

Koprodukcja: Metropolitan Opera, New York
recenzje










Obsada:
Książę Andriej Bołkoński   -
Natasza Rostowa   -
Sonia   -
Gospodarz balu   -
Lokaj na balu   -
Maria Dymitrijewna Achrosimowa   -
Madame Pieronskaja   -
Hrabia Ilja Andriejewicz Rostow   -
Pierre Bezuchow   -
Hélene Bezuchowa   -
Anatol Kuragin   -
Fiedia Dołochow   -
Stary lokaj Bołkońskich   -
Pokojówka Bołkońskich   -
Kamerdyner Bołkońskich   -
Księżna Maria Bołkońska   -
Książę Mikołaj Bołkoński   -
Bałaga, woźnica   -
Matriosza, Cyganka   -
Duniasza, pokojówka Rostowych   -
Gawriła, lokaj Achrosimowej   -
Metivier, francuski lekarz   -
Abbe, Francuz   -
Denisow   -
Tichon Szczerbacki, partyzant   -
Fiodor   -
Matwiejew, Moskal   -
Triszka   -
Pierwszy generał pruski   -
Drugi generał pruski   -
Sanitariusz Księcia Andrieja   -
Feldmarszałek Michaił Kutuzow   -
Adiutant Kutuzowa   -
Pierwszy oficer sztabowy   -
Drugi oficer sztabowy   -
Napoleon   -
Adiutant generała Compansa   -
Adiutant marszałka Murata   -
Marszałek Berthier   -
Generał Belliard   -
Adiutant Księcia Eugeniusza   -
Głos za kulisami   -
Adiutant z gwardii Napoleona   -
Monsieur de Beausset   -
Generał Bennigsen   -
Generał Michaił Barclay de Tolly   -
Generał Jeromołow   -
Generał Konownicyn   -
Generał Rajewskij   -
Kapitan Ramballe   -
Porucznik Bonnet   -
Kapitan Jacqueau   -
Gérard   -
Przekupka   -
Mawra Kuzminiczna, klucznica   -
Iwanow, Moskal   -
Marszałek Davout   -
Oficer francuski   -
Płaton Karatajew   -
Pierwszy szaleniec   -
Drugi szaleniec   -
Pierwsza aktorka francuska   -
Druga aktorka francuska   -
ALEXEI MARKOV
EKATERINA GONCHAROVA (27 III) | IRINA MATAEVA (28 III)
YULIA MATOCHKINA (27 III) | EKATERINA SERGEEVA (28 III)
YURY ALEXEYEV
VASILY GORSHKOV
IRINA BOGACHEVA
SVETLANA VOLKOVA
ALEXANDER MOROZOV
ALEXEI STEBLANKO (27 III) | YEVGENY YAKIMOV (28 III)
EKATERINA SEMENCHUK
SERGEI SKOROKHODOV
EDWARD TSANGA
TIMUR ABDIKAEV
TATIANA KRAVTSOVA
GRIGORY KARASEV
ZLATA BULYCHEVA
MIKHAIL KOLELISHVILI
MIKHAIL KOLELISHVILI
EKATERINA SERGEEVA (27 III) | YULIA MATOCHKINA (28 III)
SVETLANA VOLKOVA
GRIGORY KARASEV
SERGEI KOMANOV
ANDREI ZORIN
EDEM UMEROV
GRIGORY KARASEV
VASILY GORSHKOV
ALEXANDER GERASIMOV
KOSTYA EFIMOV
YURY ALEXEEV
TIMUR ABDIKEYEV
ANDREI ZORIN
SERGEI ALEXASHKIN
VITALY KUTUZOV
VIKTOR VIKHROV
VYACHESLAV LUKHANIN
VASILY GERELLO
ALEXANDER TIMCHENKO
EKATERINA SERGEEVA (27 III) | YULIA MATOCHKINA (28 III)
TIMUR ABDIKEYEV
ALEXANDER GERASIMOV
VITALY ISHUTIN
VITALY ISHUTIN
SERGEI ROMANOV
ANDREI ZORIN
MIKHAIL KOLELISHVILI
YURY ALEXEEV
TIMUR ABDIKEYEV
ALEXANDER TIMCHENKO
ALEXANDER MOROZOV
GRIGORY KARASEV
ANDREI ZORIN
SERGEI ROMANOV
NIKOLAI GASSIEV
TATIANA KRAVTSOVA
ELENA TILKERIDI
ALEXANDER TIMCHENKO
MIKHAIL KOLELISHVILI
SERGEI ROMANOV
VIKTOR VIKHROV (27 III) | NIKOLAI GASSIEV (28 III)
DMITRY KUSOV
IGOR SILAKOV
RADA BAKLUNOVA
YULIA KHAZANOVA


Soliści, Chór i Orkiestra Teatru Maryjskiego w Sankt Petersburgu oraz Chór Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

STRESZCZENIE

Akt I

Ogród i rezydencja w majątku Rostowów
Wiosna 1809 roku. Otradnoje, majątek hrabiego Rostowa, marszałka powiatu. Książę Andriej Bołkoński, który przybył do hrabiego Rostowa w sprawie zarządzania majątkiem, wspomina stary dąb, który ostatnio widział w lesie. Jego uschnięte, połamane gałęzie i odarta kora rzucały się w oczy pośród bujnej leśnej roślinności i zdawały się przekazywać coś swoim wyglądem: „Wiosna, miłość i szczęście! – zdawał się mówić ów dąb. – Jak się wam nie uprzykrzy ciągle jedno i to samo głupie i bezmyślne złudzenie. Wciąż to samo, zawsze to samo oszustwo! Nie ma ani wiosny, ani słońca, ani szczęścia!” Książę Andriej uważa, że szczęśliwe dni młodości ma już za sobą i że po prostu „powinien przeżyć życie nie czyniąc zła, nie niepokojąc się i niczego nie pragnąc”. Urzeczona pięknem wiosennej nocy Natasza Rostowa nie może zasnąć. Książę Andriej rozpoznaje głos młodej dziewczyny, na którą zwrócił uwagę wcześniej tego dnia. „Jest coś bardzo, bardzo szczególnego w tej młodej dziewczynie pragnącej stąd odlecieć”, stwierdza w porywie „irracjonalnego wiosennego uczucia radości i odrodzenia”.

Bal u starego magnata z czasów Katarzyny
Moskwa. W noc sylwestrową hrabia Rostow przywozi Nataszę i swoją synową Sonię na bal u starego arystokraty z czasów Katarzyny Wielkiej. Przybywają goście. Wśród nich jest hrabia Pierre Biezuchow, jego żona, piękna hrabina Hélene i jej brat, Anatol Kuragin. Rozbrzmiewa polonez, następnie mazur, a po nim walc. Zmartwiona Natasza, która nigdy nie była na wytwornym balu, sądzi, że nikt nie zwróci na nią uwagi i że nie będzie miała okazji zatańczyć. Zgadując uczucia dziewczyny, hrabia Pierre Biezuchow podchodzi do księcia Andrieja i proponuje, by zaprosił Nataszę do walca. Andriejowi podoba się nieśmiały wdzięk tej bardzo szczególnej dziewczyny; coraz bardziej urzeka go też młodzieńczy entuzjazm Nataszy. „Zaprosił ją do walca... Dawno na ciebie czekałam – zdawała się mówić ta zalękniona i szczęśliwa dziewczynka swym uśmiechem spoza powstrzymywanych łez i położyła rękę na ramieniu księcia Andrieja”. Zatańczywszy z Nataszą, ku swojemu niemałemu zdziwieniu książę Andriej próbuje odgadnąć swoje przeznaczenie: „Jeśli podejdzie najpierw do swej kuzynki, a potem do drugiej damy, to będzie moją żoną”. Natasza najpierw podchodzi do kuzynki.

Salon w rezydencji starego księcia Bołkońskiego
Hrabia Rostow i Natasza, zaręczona już z księciem Andriejem, przybywają z pierwszą wizytą do starego księcia Bołkońskiego. Natasza wierzy, że gdy książę lepiej ją pozna, nie będzie dłużej przeciwny małżeńskim planom syna i pokocha przyszłą synową. Jednak książę Bołkoński odmawia przyjęcia Rostowów. Przyjmuje ich jego córka, księżniczka Maria. Natasza jest niemal do łez oburzona zimnym przyjęciem księżniczki i obraźliwym zachowaniem starego księcia, który nagle się pojawia. Nie chce dłużej pozostać w tym niegościnnym domu. Natasza czuje, że silniej niż kiedykolwiek ściska ją serce z miłości do księcia Andrieja, którego ojciec wysłał na roczny pobyt za granicę.

Bawialnia u Hélene Biezuchowej
Bal w domu Hélene Biezuchowej. Hrabia Rostow, zaproszony na ten wieczór z Nataszą i Sonią, „zauważył z niezadowoleniem, że całe towarzystwo składało się przeważnie z mężczyzn i pań znanych ze swobodnych obyczajów”. Hélene wie, że Natasza jest zaręczona z księciem Andriejem, „jednym z najmądrzejszych, najlepiej wykształconych i energicznych młodzieńców”, ale chętnie pomaga swemu rozwiązłemu bratu Anatolowi Kuraginowi w zalecaniu się do ładnej dziewczyny, na którą wcześniej zwrócił uwagę podczas balu sylwestrowego. Pomysł skojarzenia brata z Nataszą bardzo się hrabinie podoba. Gdy Anatol i Natasza zostają sami, Anatol wyznaje jej miłość i wręcza list, w którym proponuje, by potajemnie się pobrali. Natasza czuje zamęt. Nie umie przeciwstawić się fali emocji, jaka ją ogarnia. „Jak drogi, jak strasznie drogi stał mi się nagle ten mężczyzna...” Sonia stara się przemówić jej do rozsądku.

Gabinet Dołochowa
Anatol Kuragin namówił Dołochowa, by ten zaaranżował potajemne spotkanie między nim a Nataszą Rostową. Po wszystkich przygotowaniach, łącznie z załatwieniem pieniędzy i woźnicy, Dołochow mimo wszystko próbuje odwieść Kuragina od szalonych zamiarów, jednak ten jest nieprzejednany i szykuje się do wyjazdu po Nataszę.

Salon w rezydencji Marii Achrosimowej
W przedpokoju rezydencji Marii Achrosimowej, w której przebywa rodzina Rostowów, zdenerwowana Natasza niecierpliwie oczekuje Anatola. Postanowiła uciec z nim, zrywając bez wiedzy rodziców zaręczyny z księciem Andriejem. Lecz Achrosimowa dowiaduje się od Sonii o planowanej ucieczce i gdy Anatol przychodzi po Nataszę, drogę zagradza mu lokaj. Kuragin ucieka. Maria jest oburzona zachowaniem Nataszy i gani dziewczynę, lecz obawiając się rozgłosu błaga Pierre’a Biezuchowa przebywającego u niej z wizytą, by coś zrobił, „bo inaczej będzie skandal i pojedynek”. Pierre, który ostatnio zaczął myśleć o dziewczynie zaręczonej z jego przyjacielem z podnieceniem, które go przeraża, nie może zrozumieć, jak Natasza mogła podjąć taką decyzję. Jednak widząc jej cierpienie na wieść, że Anatol jest żonaty oraz z poczucia winy, że tak postąpiła z księciem Andriejem, w przypływie współczucia, czułości i miłości, Pierre nagle wyznaje, że sam kocha Nataszę.

Gabinet Pierre’a Biezuchowa
Hélene przyjmuje gości w gabinecie męża. Wchodzi Pierre i żąda, by Anatol Kuragin natychmiast wyjechał z Moskwy. Wystraszony Anatol zgadza się spełnić żądanie. Dom Pierre’a wydaje mu się podły, bogactwo bezużyteczne, a ludzie wokół bezwartościowi. Przyjaciel Pierre’a, Wasilij Denisow przybywa z wiadomością, że Napoleon ze swym wojskiem zbliżył się do granicy rosyjskiej.

Akt II

W przeddzień Bitwy pod Borodino
Przygotowując się do bitwy pod Borodino, pospolite ruszenie buduje redutę. Nadciąga wojsko. Szukając marszałka Kutuzowa, podpułkownik Denisow spotyka księcia Andrieja i opowiada mu o swoich planach kampanii partyzanckiej na tyłach wroga. Spotkanie z Denisowem, który niegdyś oświadczył się piętnastoletniej Nataszy Rostowej, przywołuje u księcia Andrieja zarówno słodkie, jak i smutne wspomnienia. Na polu walki pojawia się Pierre Biezuchow, by osobiście zobaczyć bitwę. Odciąga uwagę księcia Andrieja od ponurych myśli o zerwaniu przez Nataszę zaręczyn i o śmierci ojca. „Pożar Smoleńska i odwrót wojsk stanowiły dla księcia Andrieja epokę. Nowe uczucie gniewu wobec wroga kazało mu zapomnieć o własnym zmartwieniu. Wszystek był oddany sprawom swego pułku, troszczył się o ludzi i oficerów, był dla nich dobry”. W pułku mówili na niego „nasz książę”, byli z niego dumni i kochali go. Pojawia się marszałek Kutuzow, przez wszystkich gorąco witany. „Wspaniały, niezrównany lud” - mówi. „Bestia zostanie śmiertelnie ugodzona przez wielką siłę Rosji, wygnana zostanie z naszej świętej ziemi”.

Reduta Szewardino podczas bitwy pod Borodino
Napoleon w otoczeniu marszałków obserwuje przebieg bitwy z Reduty Szewardino. W marzeniach widzi już zdobytą Moskwę i delegację z kluczami do miasta. Lecz zamiast dobrych wieści o zwycięstwie, ze wszystkich stron nadchodzą wiadomości o zabitych i rannych generałach; posłańcy francuskich dowódców przybywają jeden za drugim do Napoleona z prośbą o posiłki. Napoleon przeczuwa nadciągającą katastrofę.

Rada wojenna w Filach
Marszałek Kutuzow zebrał radę wojenną w Filach. Czy powinni zaryzykować utratę wojsk i upadek Moskwy walcząc na niekorzystnych pozycjach, czy też wycofać się ze stolicy i uratować armię, a wraz z nią nadzieję na korzystny wynik wojny? Wysłuchawszy zdania Bennigsena, Barclaya de Tolly, Jermołowa i Rajewskiego, Kutuzow wydaje rozkaz odwrotu, by ochronić armię i dobro Rosji. „Wróg nie pozostanie długo w Moskwie. To będzie ich ostatnie zwycięstwo”.

Ulica w Moskwie okupowanej przez Francuzów
Moskwa opustoszała, opuszczona przez mieszkańców. Oczekiwana przez Napoleona delegacja z kluczami nie pojawiła się. Pierre pozostał w Moskwie, by „spotkać się z Napoleonem i zabić go, albo zginąć, albo położyć kres nieszczęściu całej Europy”. Pierre dowiaduje się od gospodyni Rostowów, że cała rodzina opuściła Moskwę. Na polecenie Nataszy ranni żołnierze przebywający w rezydencji również zostali zabrani. Zatajono jednak przed nią, że wśród nich znajduje się książę Andriej. Moskwa płonie. Francuscy żołnierze prowadzą grupę więźniów oskarżonych o podpalenia. Są wśród nich Pierre Biezuchow i Płaton Karatajew, ranny żołnierz zabrany przez Francuzów ze szpitala. Wypełniając rozkaz marszałka Davout, francuscy żołnierze rozstrzeliwują kilku Rosjan. Pożar się wzmaga. Pełni współczucia Moskwianie otaczają grupę obłąkanych opuszczających szpital. Uciekają spanikowani artyści teatru francuskiego. Napoleon i jego świta przebijają się przez dym. Napoleon wyraża podziw dla odwagi Rosjan.

Ponura chłopska chata w wiosce Mytiszcze
Ciężko ranny książę Andriej leży w chłopskiej chacie w Mytiszczach. Jego niespokojne myśli o losie ojczyzny i Moskwy, a także o Nataszy, błądzą w malignie. Gdy widzi Nataszę wchodzącą do chaty, bierze ją za jedno ze swych majaczeń. Kiedy jednak przekonuje się, że stoi przed nim „prawdziwa, żywa i oddychająca” Natasza, wyznaje jej miłość. Czując jednocześnie szczęście i cierpienie, Natasza błaga go o przebaczenie. Siły opuszczają jednak księcia Andrieja. Znów zaczyna majaczyć, a Natasza z przerażeniem patrzy, jak z jej ukochanego powoli uchodzi życie.

Droga smoleńska podczas zamieci. Odwrót wojsk francuskich
Drogą smoleńską wloką się grupy wyczerpanych ludzi. To resztki armii napoleońskiej wstydliwie wycofującej się z Moskwy. Wielu francuskich żołnierzy znajdzie śmierć na zasypanej śniegiem rosyjskiej ziemi... Nadciągają regularne jednostki armii rosyjskiej pod wodzą marszałka Kutuzowa, który wszystkim gratuluje zwycięstwa. „Wróg został pokonany... Rosja uratowana!”



Będzie to pierwszy w Warszawie gościnny występ Teatru Maryjskiego, którego zespół pokaże inscenizację Wojny i pokoju Sergiusza Prokofiewa. Przedstawienie w reżyserii Andrieja Konczałowskiego pokazywano z powodzeniem w Nowym Jorku, Londynie, Paryżu i Tokio. Wielką produkcją, w której bierze udział 450 aktorów, dyryguje Valery Gergiev. Wojna i pokój, adaptacja wielkiej powieści Lwa Tołstoja, była ukochanym "dzieckiem" Prokofiewa, który tworzył je i przerabiał przez ponad dziesięć lat, wreszcie ukończył tuż przed śmiercią w 1953 r. Monumentalny fresk muzyczny, w którym kompozytorowi udało się nakreślić indywidualne cechy głównych bohaterów, nie ma odpowiednika w literaturze operowej.