Richard Wagner
Lohengrin

11 kwietnia 2014, piątek, godz. 18.00-22.30 (Sala Moniuszki) .


Opera romantyczna w trzech aktach

Libretto: kompozytor
Prapremiera: Weimar, Großherzogliches Hoftheater, 28 sierpnia 1850
Premiera polska: Lwów, Opera, 21 kwietnia 1877
Premiera warszawska: Teatr Wielki, 19 lipca 1879
Premiera poprzedniej inscenizacji: Opera Warszawska, 25 luty 1956
Premiera obecnej inscenizacji: Cardiff, Welsh National Opera, 23 maja 2013
Oryginalna niemiecka wersja językowa


Dyrygent: Stefan Soltesz
Reżyseria: Antony McDonald
Scenografia: Antony McDonald
Kostiumy: Antony McDonald
Współpraca reżyserska: Helen Cooper
Choreografia: Lizie Saunderson, Philippe Giraudeau
Przygotowanie chóru: Bogdan Gola
Reżyseria świateł: Lucy Carter
Drugi reżyser świateł: Neill Brinkworth


Koprodukcja: Welsh National Opera, Cardiff

recenzje

---

obecna
inscenizacja:
(Cardiff)


23 maja 2013

Chór i Orkiestra Teatru Wielkiego - Opery Narodowej

---

STRESZCZENIE

PODSUMOWANIE FABUŁY


Elsa zostaje oskarżona o zamordowanie młodszego brata. Ratuje ją pojawienie się tajemniczego Rycerza, który obiecuje miłować ją i chronić pod warunkiem, że ona nigdy nie spyta go, jak się nazywa ani skąd pochodzi. Ortrud i Telramund przekonują Elsę o konieczności poznania tożsamości nieznajomego. Księżniczka nie potrafi się powstrzymać od zadania zabronionego pytania i Rycerz znika równie tajemniczo, jak się pojawił.

Akt I


Król niemiecki, Heinrich der Vogler przybył do Brabancji w celu zebrania wojsk, gdyż Niemcy są w niebezpieczeństwie. Zastaje Brabancję niespokojną. Friedrich von Telramund, regent Brabancji i opiekun Elsy i Gottfrieda, dzieci nieżyjącego Księcia, donosi Królowi, że Gottfried zniknął. Telramund podejrzewa Elsę o zamordowanie młodszego brata i dodaje, że chociaż zmarły Książę obiecał mu rękę Elsy, był tak zbulwersowany jej zbrodnią, że zamiast niej pojął za żonę Ortrud. Teraz razem chcą objąć tron Brabancji.
Król wzywa Elsę. Księżniczka przyznaje, że przepełniona żalem za utraconym bratem, modliła się o pomoc i wtedy ukazał jej się Rycerz, który obiecał jej bronić. Król proponuje sąd boży - pojedynek. Telramund zgadza się, lecz kto będzie walczył dla Elsy? Księżniczka wzywa swego Rycerza i za trzecim wezwaniem ten się pojawia. Prosi, by w razie zwycięstwa Elsa oddała się pod jego opiekę i wyszła za niego. Elsa zgadza się. Jest jednak jeden warunek: Elsa nie może nigdy spytać, jak Rycerz się nazywa ani skąd pochodzi. Rycerz wygrywa walkę i daruje życie Telramundowi.

Akt II


Telramund i Ortrud zostali wykluczeni z uroczystości wyprawianych z okazji ślubu Elsy z tajemniczym Rycerzem. Telramund obwinia Ortrud za okłamanie go w sprawie rzekomego zabójstwa Gottfrieda. Ortrud drwi z wiary Telramunda, że to Bóg obronił niewinność Elsy – sama wierzy w starsze i mroczniejsze bóstwa. Mówi mu, że Rycerza chroni zaklęcie, które można pokonać, jeśli tylko się go zrani, nawet nieznacznie. Nadchodzi Elsa i lituje się nad Ortrud, która zasiewa w jej głowie ziarnko niepewności – czyż Elsa nie powinna wiedzieć, skąd pochodzi Rycerz i kim jest, zanim go poślubi?
Herold ogłasza, że Telramund zostaje wygnany, a Rycerz jest odtąd obrońcą Brabancji. Gdy Rycerz prowadzi Elsę na ceremonię zaślubin, Ortrud zatrzymuje pochód żądając, by wyjawił swą prawdziwą tożsamość. Telramund szepcze Elsie, żeby pozwoliła mu zranić Rycerza, choćby w czubek palca, co pozwoliłoby odkryć jego tajemnicę. Obiecuje pozostać w pobliżu na wypadek, gdyby Elsa go potrzebowała.

Akt III


Szczęście Elsy u boku Rycerza zakłócają targające nią wątpliwości. Nie może się powstrzymać i pyta go, kim jest i skąd przyszedł. Zjawia się Telramund, by zaatakować Rycerza, lecz ginie. Rycerz każe zanieść ciało Telramunda Królowi i informuje Elsę, iż ta otrzyma odpowiedzi na swoje pytania o wschodzie słońca; wtedy też jego tożsamość zostanie wszystkim wyjawiona.
Król i jego wojska oczekują nowego obrońcy Brabancji i szykują się do walki. Rycerz ogłasza, że nie może poprowadzić ich do boju i musi wracać tam, skąd przybył. Wyjawia zebranym, że pochodzi z Monsalvat, położonego w dalekich stronach. Nazywa się Lohengrin, jest synem Parsifala, jednym z Rycerzy Świętego Graala, którego wspólnie strzegą i który daje im siłę i dobro. Rycerze ci wyruszają w świat, by dokonywać wielkich rycerskich czynów, lecz muszą wracać, gdy zdradzona zostaje ich tożsamość. Teraz też musi już odjechać, zostawiając Elsę w rozpaczy. Ortrud triumfuje. Lecz jej moc uchodzi, gdy pojawia się zaginiony Gottfried i zostaje przywrócony Brabancji jako jej nowy przywódca.

---

Mityczna opowieść o konfrontacji dobra ze złem, o niemożliwej miłości, o samotności i tęsknocie – tematach, które do tego stopnia fascynowały kompozytora, że poświęcił im niemal całe życie. W tym przypadku miłość Elzy i Lohengrina nie może uzyskać spełnienia – zarówno ze względu na pochodzenie Lohengrina (jest rycerzem Graala, posłańcem Boga, istotą ponadludzką), jak i przez tragiczność ludzkich losów w ogóle. I nic tu nie pomoże słynny Marsz Weselny, napisany przez Wagnera dla siostrzenicy, grany dziś często na ceremoniach ślubnych. Inscenizacja Antony’ego McDonalda – reżysera, scenografa, twórcy przedstawień w nowojorskiej MET, londyńskiej Royal Opera House czy Nationale Reisopera w Holandii – jest koprodukcją z Welsh National Opera.

---